Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

flammas PM

  • 1 Flamma

    1.
    flamma, ae (archaic gen. sing. flammaï, Lucr. 1, 725; 900; 5, 1099), f. [for flagma, v. flagro; cf. Gr. phlegma, from phlegô], a blazing fire, a blaze, flame (cf. ignis).
    I.
    Lit.: fana flammā deflagrata, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 116 ed. Vahl.); Lucr. 6, 1169:

    dicere aiunt Ennium, flammam a sapiente facilius ore in ardente opprimi quam bona dicta teneat,

    Cic. de Or. 2, 54, 222:

    flammam concipere,

    to take fire, Caes. B. C. 2, 14, 2:

    flammā torreri,

    id. B. G. 5, 43, 4:

    flamma ab utroque cornu comprehensa, naves sunt combustae,

    id. B. C. 3, 101, 5:

    circumventi flammā,

    id. B. G. 6, 16, 4:

    effusa flamma pluribus locis reluxit,

    Liv. 30, 6, 5:

    flammam sedare,

    Cic. Rep. 1, 42 fin.:

    lumina illa non flammae, sed scintillis inter fumum emicantibus similia,

    Quint. 8, 5, 29:

    solis flammam per caeli caerula pasci,

    the blazing light, Lucr. 1, 1090:

    erat is splendidissimo candore inter flammas circulus elucens,

    i. e. among the blazing stars, Cic. Rep. 6, 16:

    polo fixae flammae,

    Ov. Tr. 4, 3, 15:

    deum genitor rutilas per nubila flammas Spargit,

    i. e. flashing lightnings, id. F. 3, 285:

    flammam media ipsa tenebat Ingentem,

    i. e. a torch, Verg. A. 6, 518; so,

    armant picis unguine flammas,

    Val. Fl. 8, 302;

    for ignis: modum ponere iambis flammā,

    Hor. C. 1, 16, 3:

    flamma ferroque absumi,

    by fire and sword, Liv. 30, 6; Juv. 10, 266.—
    b.
    Provv.
    (α).
    Flamma fumo est proxima:

    Fumo comburi nihil potest, flamma potest,

    i. e. the slightest approach to impropriety leads to vice, Plaut. Curc. 1, 1, 53. —
    (β).
    E flamma cibum petere, to snatch [p. 757] food from the flames, i. e. to be reduced to extremities for want of it, Ter. Eun. 3, 2, 38 (cf. Cat. 59).—
    (γ).
    Prius undis flamma (sc. miscebitur), sooner will fire mingle with water, of any thing impossible, Poët. ap. Cic. Phil. 13, 21, 49.—
    (δ).
    Unda dabit flammas, Ov. Tr. 1, 8, 4.—
    (ε).
    flamma recens parva sparsa resedit aqua, = obsta principiis, Ov. H. 17, 190.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of color, flame-color:

    reddit flammam excellentis purpurae,

    Plin. 35, 6, 27, § 46:

    stant lumina (i. e. oculi) flammā,

    his eyes glare with fire, Verg. A. 6, 300; cf.:

    rubrā suffusus lumina flammā,

    Ov. M. 11, 368.—
    2.
    Fever-heat, Ov. M. 7, 554.—
    II.
    Trop., viz., acc. as the notion of glowing heat or of destructive power predominates (cf. flagro, II.).—
    A.
    The flame or fire of passion, esp. of love, the flame or glow of love, flame, passion, love:

    amoris turpissimi,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 92:

    cuncto concepit pectore flammam Funditus,

    Cat. 64, 92; cf.:

    excute virgineo conceptas pectore flammas,

    Ov. M. 7, 17:

    digne puer meliore flammā,

    Hor. C. 1, 27, 20:

    ira feri mota est: spirat pectore flammas,

    Ov. M. 8, 355; Sil. 17, 295:

    omnis illa vis et quasi flamma oratoris,

    Cic. Brut. 24, 93; cf.:

    scilicet non ceram illam neque figuram tantam vim in sese habere, sed memoria rerum gestarum eam flammam egregiis viris in pectore crescere,

    Sall. J. 4, 6.—
    B.
    A devouring flame, destructive fire, suffering, danger:

    incidi in ipsam flammam civilis discordiae vel potius belli,

    Cic. Fam. 16, 11, 2:

    invidiae,

    id. de Or. 3, 3, 11:

    is se tum eripuit flammā,

    id. Brut. 23, 90:

    implacatae gulae,

    i. e. raging hunger, Ov. M. 8, 849.—
    C.
    Flamma Jovis, the name of a red flower, Plin. 27, 7, 27, § 44.
    2.
    Flamma, ae, m., a Roman surname, Tac. H. 4, 45.

    Lewis & Short latin dictionary > Flamma

  • 2 flamma

    1.
    flamma, ae (archaic gen. sing. flammaï, Lucr. 1, 725; 900; 5, 1099), f. [for flagma, v. flagro; cf. Gr. phlegma, from phlegô], a blazing fire, a blaze, flame (cf. ignis).
    I.
    Lit.: fana flammā deflagrata, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 116 ed. Vahl.); Lucr. 6, 1169:

    dicere aiunt Ennium, flammam a sapiente facilius ore in ardente opprimi quam bona dicta teneat,

    Cic. de Or. 2, 54, 222:

    flammam concipere,

    to take fire, Caes. B. C. 2, 14, 2:

    flammā torreri,

    id. B. G. 5, 43, 4:

    flamma ab utroque cornu comprehensa, naves sunt combustae,

    id. B. C. 3, 101, 5:

    circumventi flammā,

    id. B. G. 6, 16, 4:

    effusa flamma pluribus locis reluxit,

    Liv. 30, 6, 5:

    flammam sedare,

    Cic. Rep. 1, 42 fin.:

    lumina illa non flammae, sed scintillis inter fumum emicantibus similia,

    Quint. 8, 5, 29:

    solis flammam per caeli caerula pasci,

    the blazing light, Lucr. 1, 1090:

    erat is splendidissimo candore inter flammas circulus elucens,

    i. e. among the blazing stars, Cic. Rep. 6, 16:

    polo fixae flammae,

    Ov. Tr. 4, 3, 15:

    deum genitor rutilas per nubila flammas Spargit,

    i. e. flashing lightnings, id. F. 3, 285:

    flammam media ipsa tenebat Ingentem,

    i. e. a torch, Verg. A. 6, 518; so,

    armant picis unguine flammas,

    Val. Fl. 8, 302;

    for ignis: modum ponere iambis flammā,

    Hor. C. 1, 16, 3:

    flamma ferroque absumi,

    by fire and sword, Liv. 30, 6; Juv. 10, 266.—
    b.
    Provv.
    (α).
    Flamma fumo est proxima:

    Fumo comburi nihil potest, flamma potest,

    i. e. the slightest approach to impropriety leads to vice, Plaut. Curc. 1, 1, 53. —
    (β).
    E flamma cibum petere, to snatch [p. 757] food from the flames, i. e. to be reduced to extremities for want of it, Ter. Eun. 3, 2, 38 (cf. Cat. 59).—
    (γ).
    Prius undis flamma (sc. miscebitur), sooner will fire mingle with water, of any thing impossible, Poët. ap. Cic. Phil. 13, 21, 49.—
    (δ).
    Unda dabit flammas, Ov. Tr. 1, 8, 4.—
    (ε).
    flamma recens parva sparsa resedit aqua, = obsta principiis, Ov. H. 17, 190.—
    B.
    Transf.
    1.
    Of color, flame-color:

    reddit flammam excellentis purpurae,

    Plin. 35, 6, 27, § 46:

    stant lumina (i. e. oculi) flammā,

    his eyes glare with fire, Verg. A. 6, 300; cf.:

    rubrā suffusus lumina flammā,

    Ov. M. 11, 368.—
    2.
    Fever-heat, Ov. M. 7, 554.—
    II.
    Trop., viz., acc. as the notion of glowing heat or of destructive power predominates (cf. flagro, II.).—
    A.
    The flame or fire of passion, esp. of love, the flame or glow of love, flame, passion, love:

    amoris turpissimi,

    Cic. Verr. 2, 5, 35, § 92:

    cuncto concepit pectore flammam Funditus,

    Cat. 64, 92; cf.:

    excute virgineo conceptas pectore flammas,

    Ov. M. 7, 17:

    digne puer meliore flammā,

    Hor. C. 1, 27, 20:

    ira feri mota est: spirat pectore flammas,

    Ov. M. 8, 355; Sil. 17, 295:

    omnis illa vis et quasi flamma oratoris,

    Cic. Brut. 24, 93; cf.:

    scilicet non ceram illam neque figuram tantam vim in sese habere, sed memoria rerum gestarum eam flammam egregiis viris in pectore crescere,

    Sall. J. 4, 6.—
    B.
    A devouring flame, destructive fire, suffering, danger:

    incidi in ipsam flammam civilis discordiae vel potius belli,

    Cic. Fam. 16, 11, 2:

    invidiae,

    id. de Or. 3, 3, 11:

    is se tum eripuit flammā,

    id. Brut. 23, 90:

    implacatae gulae,

    i. e. raging hunger, Ov. M. 8, 849.—
    C.
    Flamma Jovis, the name of a red flower, Plin. 27, 7, 27, § 44.
    2.
    Flamma, ae, m., a Roman surname, Tac. H. 4, 45.

    Lewis & Short latin dictionary > flamma

  • 3 flamma

    [st1]1 [-] flamma, ae, f. [*flagma*]:    - cf gr. ϕλέγω --- ϕλόξ, ϕλογός: flamme. a - flamme, feu, incendie; péril.    - flammam concipere, Caes. BC. 2, 14, 2: prendre feu.    - flamma ferroque, Liv. 30, 6: par le fer et le feu.    - e flamma cibum petere, Ter. Eun. 3, 2, 38: aller chercher sa nourriture dans les flammes (affronter les plus grands dangers pour obtenir un avantage).    - flamma fumo est proxima, Plaut. Curc. 53 (prov.): il n'y a pas de fumée sans feu.    - is se eripuit flammā, Cic.: il échappa au péril (aux flammes).    - ordo flammarum, Virg.: rangée de torches.    - flammae volantes caeli, Lucr.: les astres qui errent dans le ciel. b - feu de l'amour, ardeur, violent désir, passion, enthousiasme.    - flamma amoris, Cic. Verr. 5, 92: feux de l'amour.    - flamma oratoris, Cic. Br. 93: le feu de l'orateur.    - flamma civilis discordiae, Cic. Fam. 16, 11, 2: le feu de la discorde civile.    - flamma gulae, Ov. M. 8: les tourments de la faim.    - amoris flammā conflagrare, Cic.: brûler des feux de l'amour.    - digne puer meliore flammā, Hor. C. 1, 27, 20: enfant, qui méritait d'autres amours.    - excute virgineo conceptas pectore flammas, Ov. M. 7.17: étouffe les feux allumés dans ton sein.    - flamma oratoris exstinguitur, Cic.: l'enthousiasme de l'orateur s'éteint. c - feu, vif éclat, couleur éclatante.    - Plin. 35, 46 ; Virg. En. 6, 300 ; Ov. M. 11, 368. [st1]2 [-] Flamma, ae, m.: Flamma (surnom).    - Plin. 22, 11 ; Tac. H. 4, 45.
    * * *
    [st1]1 [-] flamma, ae, f. [*flagma*]:    - cf gr. ϕλέγω --- ϕλόξ, ϕλογός: flamme. a - flamme, feu, incendie; péril.    - flammam concipere, Caes. BC. 2, 14, 2: prendre feu.    - flamma ferroque, Liv. 30, 6: par le fer et le feu.    - e flamma cibum petere, Ter. Eun. 3, 2, 38: aller chercher sa nourriture dans les flammes (affronter les plus grands dangers pour obtenir un avantage).    - flamma fumo est proxima, Plaut. Curc. 53 (prov.): il n'y a pas de fumée sans feu.    - is se eripuit flammā, Cic.: il échappa au péril (aux flammes).    - ordo flammarum, Virg.: rangée de torches.    - flammae volantes caeli, Lucr.: les astres qui errent dans le ciel. b - feu de l'amour, ardeur, violent désir, passion, enthousiasme.    - flamma amoris, Cic. Verr. 5, 92: feux de l'amour.    - flamma oratoris, Cic. Br. 93: le feu de l'orateur.    - flamma civilis discordiae, Cic. Fam. 16, 11, 2: le feu de la discorde civile.    - flamma gulae, Ov. M. 8: les tourments de la faim.    - amoris flammā conflagrare, Cic.: brûler des feux de l'amour.    - digne puer meliore flammā, Hor. C. 1, 27, 20: enfant, qui méritait d'autres amours.    - excute virgineo conceptas pectore flammas, Ov. M. 7.17: étouffe les feux allumés dans ton sein.    - flamma oratoris exstinguitur, Cic.: l'enthousiasme de l'orateur s'éteint. c - feu, vif éclat, couleur éclatante.    - Plin. 35, 46 ; Virg. En. 6, 300 ; Ov. M. 11, 368. [st1]2 [-] Flamma, ae, m.: Flamma (surnom).    - Plin. 22, 11 ; Tac. H. 4, 45.
    * * *
        Flamma, huius flammae. Flambe, ou Flamme.
    \
        Flamma fumo est proxima. Plautus. Il n'est jamais feu sans fumee.
    \
        Compescere flammam mero. Ouid. Esteindre.
    \
        Hebetare flammas. Ouid. Leur oster la puissance de brusler et faire mal.
    \
        Mollire cibum vapore flammae. Lucret. Cuire.
    \
        Flamma, Periculum aliquando significat. Cic. Danger.
    \
        Feruida flamma. Ouid. Ardant amour.
    \
        Pronuba flamma. Claud. Le desir d'estre mariee.
    \
        Abire in flammas. Ouid. Estre tout embrasé d'amour.
    \
        Assumere nouas flammas. Ouid. Faire nouvelles amours.

    Dictionarium latinogallicum > flamma

  • 4 explico

    explĭco, āre, explĭcŭi (explĭcāvi), explĭcātum (explĭcĭtum) - tr. -    - la forme explicui ne se trouve qu'à partir de Virgile; les deux formes du supin se trouvent dans Caes. ; Cic. n'a que la forme explicatum. [st1]1 [-] déployer, étaler, dérouler.    - vestem explicare, Cic. de Or. 1, 161: déployer (étaler) des étoffes.    - volumen explicare, Cic. Amer. 101: dérouler un manuscrit.    - pennas explicare, Ov. Am. 2, 6, 55: déployer ses ailes.    - frontem explicare, Hor. O. 3, 29, 16: dérider son front.    - mare turbidum explicare, Sen. H. Oet.: calmer la mer.    - se ex his laqueis explicare, Cic. Verr. 5, 151, se débarrasser de ces filets. [st1]2 [-] étendre, allonger, élargir, déployer.    - forum laxare et usque ad atrium Libertatis explicare, Cic. Att. 4, 16, 14: élargir le forum et l'étendre jusqu'au portique de la Liberté.    - cf. Cic. Agr. 2, 96; de Or. 2, 358.    - aciem explicare, Liv. 7, 23, 6: déployer sa ligne de bataille.    - cf. Liv. 2, 46, 3 ; 2, 59, 7 ; 10, 20, 3, etc.    - se explicare turmatim, Caes. BC. 3, 93, 3: se déployer par escadrons.    - au passif explicari, Caes. BC. 2, 26, 4: se déployer.    - poét. arida ligna in flammas explicare, Lucr. 2, 882: amener le bois sec à se déployer en flammes.    - au fig. explica atque excute intellegentiam tuam, Cic. Off. 3, 81: déploie, scrute ton intelligence. [st1]3 [-] débrouiller, tirer d'affaire.    - Siciliam explicare, Cic. Pomp. 30: tirer d'affaire la Sicile.    - se explicare de re, Cic.: se débarrasser d'une affaire, se tirer d'affaire.    - se explicare dicendo, Cic. Fl. 10: se tirer d'affaire par la parole. [st1]4 [-] débrouiller, tirer au clair, mettre en ordre (en état).    - negotia explicare, Cic. Att. 5, 12, 3: arranger des affaires.    - consilium explicare, Caes. BC. 1, 78, 4: arrêter sa ligne de conduite.    - nomen explicare, Cic. Att. 13, 29, 2: acquitter une dette.    - explicare res involutas de finiendo, Cic. Or. 102: débrouiller par des définitions les idées obscures. [st1]5 [-] rhét. développer.    - vitam alicujus totam explicare, Cic. Caecil. 27: dérouler toute la vie de qqn.    - verbum explicare, Cic. Part. 124: développer le sens d'un mot.    - inexplicanda aequitate, Cic. Br. 144, quand il s'agissait de développer l'équité (les considérations d'équité).    - narrationes explicatae dilucide, Cic. Or. 124: narrations développées clairement.    - summorum oratorum Graecas orationes, Cic. de Or. 1, 155: reproduire (traduire librement) les discours des meilleurs orateurs grecs.    - alicujus injurias apertissime alicui explicare, Cic. Verr. 2, 156: exposer à qqn de la manière la plus claire les injustices de qqn.    - absol. de aliqua re explicare, Cic. Tusc. 3, 13: entrer dans des développements sur qqch.
    * * *
    explĭco, āre, explĭcŭi (explĭcāvi), explĭcātum (explĭcĭtum) - tr. -    - la forme explicui ne se trouve qu'à partir de Virgile; les deux formes du supin se trouvent dans Caes. ; Cic. n'a que la forme explicatum. [st1]1 [-] déployer, étaler, dérouler.    - vestem explicare, Cic. de Or. 1, 161: déployer (étaler) des étoffes.    - volumen explicare, Cic. Amer. 101: dérouler un manuscrit.    - pennas explicare, Ov. Am. 2, 6, 55: déployer ses ailes.    - frontem explicare, Hor. O. 3, 29, 16: dérider son front.    - mare turbidum explicare, Sen. H. Oet.: calmer la mer.    - se ex his laqueis explicare, Cic. Verr. 5, 151, se débarrasser de ces filets. [st1]2 [-] étendre, allonger, élargir, déployer.    - forum laxare et usque ad atrium Libertatis explicare, Cic. Att. 4, 16, 14: élargir le forum et l'étendre jusqu'au portique de la Liberté.    - cf. Cic. Agr. 2, 96; de Or. 2, 358.    - aciem explicare, Liv. 7, 23, 6: déployer sa ligne de bataille.    - cf. Liv. 2, 46, 3 ; 2, 59, 7 ; 10, 20, 3, etc.    - se explicare turmatim, Caes. BC. 3, 93, 3: se déployer par escadrons.    - au passif explicari, Caes. BC. 2, 26, 4: se déployer.    - poét. arida ligna in flammas explicare, Lucr. 2, 882: amener le bois sec à se déployer en flammes.    - au fig. explica atque excute intellegentiam tuam, Cic. Off. 3, 81: déploie, scrute ton intelligence. [st1]3 [-] débrouiller, tirer d'affaire.    - Siciliam explicare, Cic. Pomp. 30: tirer d'affaire la Sicile.    - se explicare de re, Cic.: se débarrasser d'une affaire, se tirer d'affaire.    - se explicare dicendo, Cic. Fl. 10: se tirer d'affaire par la parole. [st1]4 [-] débrouiller, tirer au clair, mettre en ordre (en état).    - negotia explicare, Cic. Att. 5, 12, 3: arranger des affaires.    - consilium explicare, Caes. BC. 1, 78, 4: arrêter sa ligne de conduite.    - nomen explicare, Cic. Att. 13, 29, 2: acquitter une dette.    - explicare res involutas de finiendo, Cic. Or. 102: débrouiller par des définitions les idées obscures. [st1]5 [-] rhét. développer.    - vitam alicujus totam explicare, Cic. Caecil. 27: dérouler toute la vie de qqn.    - verbum explicare, Cic. Part. 124: développer le sens d'un mot.    - inexplicanda aequitate, Cic. Br. 144, quand il s'agissait de développer l'équité (les considérations d'équité).    - narrationes explicatae dilucide, Cic. Or. 124: narrations développées clairement.    - summorum oratorum Graecas orationes, Cic. de Or. 1, 155: reproduire (traduire librement) les discours des meilleurs orateurs grecs.    - alicujus injurias apertissime alicui explicare, Cic. Verr. 2, 156: exposer à qqn de la manière la plus claire les injustices de qqn.    - absol. de aliqua re explicare, Cic. Tusc. 3, 13: entrer dans des développements sur qqch.
    * * *
        Explico, explicas, pen. corr. explicui et explicaui, explicitum, pen. cor. et explicatum, pen. prod. explicare. Plaut. Desmesler, Desvelopper, Desployer, Estendre, Mettre au large, Estaller.
    \
        Explicare acies, et Explicare agmen dicuntur Imperatores exercituum. Liu. Desployer ses bendes, et mettre en ordonnance, Les mettre en bon ordre.
    \
        Explicat pauo alas. Martial. Estend.
    \
        Explicare ensem. Ouid. Desgainer.
    \
        Epistolam. Cic. Ouvrir une lettre missive.
    \
        Frontem solicitam explicuere. Horat. Ont estendu le front qui estoit ridé de soulci, Ont resjouy.
    \
        Ligna explicat natura in flammas. Lucret. Resould.
    \
        Proferre atque explicare literas. Cic. Desployer, Ouvrir.
    \
        Luxus suos explicare. Lucan. Desployer et monstrer ses superfluitez et excez.
    \
        Explicare naues. Hirtius. Mettre en estat de combatre, Arranger, Ordonner, Mettre en bon ordre.
    \
        Orbes. Ouid. Desrouler.
    \
        Pennas suas explicat pauo. Ouid. Estend.
    \
        Serpentem. Lucan. Tuer: car un serpent mort, s'estend.
    \
        Explicat vmbram porticus. Martialis. Fait ombre de grande estendue.
    \
        Explicare atque expedire negotium aliquod. Cic. Depescher un affaire et vuider.
    \
        Explicat coenas duas vnica mensa. Martial. Un mets sert à deux repas, Quand on se souppe des restes et demourants du disner.
    \
        Explicare iter. Plin. iunior. Venir à chef de son voyage, Parachever.
    \
        Explicare se laqueis. Cic. Se desvelopper et depestrer des laqs, et s'en mettre hors.
    \
        Explicare prouinciam cinctam vndique periculis. Cic. Delivrer du tout.
    \
        Explicare. Cic. Declarer, Donner à entendre, Exposer, Expliquer.

    Dictionarium latinogallicum > explico

  • 5 flamma

        flamma ae, f    [2 FLAG-], a blazing fire, blaze, flame: undique flammā torrerentur, S.: flammam concipere, take fire, Cs.: circumventi flammā, Cs.: effusa flamma pluribus locis reluxit, L.: inter flammas circus elucens, blazing stars: flammam tenebat Ingentem, a torch, V.: flammas cum puppis Extulerat, V.: extrema meorum, funeral torch, V.: modum Ponere iambis flammā, H.: flammā ferroque absumi, fire and sword, L.: mixta cum frigore, heat, O.: stant lumina flammā, glare, V.: flammae latentis Indicium rubor est, fever, O.— Provv.: E flammā petere cibum, i. e. suffer extreme hunger, T.: Prius undis flamma (sc. miscebitur), sooner will fire mingle with water: Unda dabit flammas, O.—Fig., the flame of passion, fire of love, glow, flame, passion, wrath: amoris: conceptae pectore flammae, O.: Digne puer meliore flammā, H.: oratoris: ultrix, V.— A devouring flame, danger, destruction, ruin: qui ab aris flammam depellit: ex illā flammā evolavit: implacatae gulae, i. e. raging hunger, O.
    * * *
    flame, blaze; ardor, fire of love; object of love

    Latin-English dictionary > flamma

  • 6 concipio

    con-cipio, cēpī, ceptum, ere (con u. capio), zusammenfassen, aufnehmen, auffassen, auffangen, I) im allg.: 1) eig., vermittelst eines Gefäßes u. dgl., a) übh.: nuces vix sesquimodio, Varr.: aquam trulleo, Varr. LL.: multum ignem trullis ferreis, Liv.: ingrediendo ventum veste, Quint.: auras (verst. ex tibiis), Ov.: in quibus aura illa concipitur, Quint.: quorum nomina nostro ore concipi nequeant, nicht in unsern Mund genommen, d.i. nicht ausgesprochen werden können, Mela. – b) Wasser in eine Röhre fassen (t.t.), Alsietinam aquam, Frontin. aqu. 11; u. so ibid. 5 sqq. – Partiz. subst., concepta commentariorum, die in den Kommentarien verzeichneten Fassungsmaße, Frontin. aqu. 67 u. 73. – c) Pass. concipī, α) sich ansammeln, v. Flüssigkeiten übh., ut quisque (umor) ibi (in den Ställen) conceptus fuerit, quam celerrime dilabatur, Col. 1, 6, 5. – β) sich fangen, entspringen, v. Flüssen, torrens velut ex alio fonte conceptus, Curt.: Ganges multis fontibus conceptus, Mela: Indus conceptam pluribus alveis undam trahit, Mela: torrens imbribus conceptus, ein Gießbach, Col. – γ) sich ansammelnd entstehen, sich bilden, in ea parte nivem concipi, Sen. nat. qu. 4, 12, 1. – bes. v. phys. Übeln, is morbus aestate plerumque concipitur, Col. 7, 5, 14: si ex calore et aestu concepta pestis invasit, Col. 7, 5, 2.

    2) übtr., Worte in eine (bestimmte, gesetzliche, feierliche) Formel bringen, die Formel von etw. abfassen, -aufsetzen (als t.t.): a) übh.: verba (iurisiurandi), iusiurandum, Liv.: conceptis verbis iurare, einen förmlichen (feierlichen) Eid schwören, Plaut. u. Liv. (vgl. quod EX ANIMl SENTENTIA iuraris, sicut concipitur more nostro, wie es in der bei uns üblichen Formel heißt, Cic.): verbis conceptissimis iurare, den förmlichsten (feierlichsten) Eid schwören, Petr. 113, 13: conceptis verbis peierare, einen förmlichen Meineid schwören, Cic.: dass. conceptis verbis deierare, Nep. fr. X II, 2 Stav.: verbis conceptis affirmare m. folg. Akk. u. Infin., Sen. apoc. 1, 3. – c. vadimonium, Cic.: edictum, obligationem, ICt. – dah. prägn., α) etw. in feierlicher Formel aus- od. nachsprechen (vgl. Bach Ov. met. 7, 594. Ruperti Tac. hist. 4, 31, 3), preces, Ov.: vota, Ov.: Q. Marcio Philippo praeeunte in foro votum (v. Volke), Liv.: c. cetera iurisiurandi verba, Tac.: sic verba concipito, sprich folgende Gebetsformel aus, Cato r.r. 139, 1 u. 141, 4: verba iurationis concipit (er schwört) m. folg. Akk. u. Infin., Macr. sat. 1, 6, 30. – β) in feierlicher (offizieller) Formel schließen, ankündigen, bestimmen, anordnen, foedus, Verg.: iustum bellum, Varr. LL.: Latinas (ferias) sacrumque in monte Albano rite, Liv.: nova atque integra auspicia, Liv. – b) eine Summe in Zahlen fassen, anschlagen, berechnen, bestimmen, c. summas (der Gefallenen), Liv. 3, 5, 12.

    II) insbes., an od. in sich nehmen, annehmen, in sich aufnehmen, 1) eig.: a) als jurist. t.t., eine Sache bei jmd. abfangen, abfassen, penes quem res concepta et inventa est, Paul. sent. 2, 31, 5. – insbes., c. furtum, einen Diebstahl in Gegenwart von Zeugen bei jmd. feststellen, Gell. 11, 18, 9 sqq. Gaius inst. 3, 186. – b) eine Flüssigkeit in sich aufnehmen, an sich ziehen, einsaugen, concipit Iris aquas, Ov.: vinea omnes imbres limumque concipit, Col.: concipiunt (nubes) multum marinum umorem, Lucr.: madefacta terra caducas concepit lacrimas ac venis perbibit imis, Ov.: ne (frumentum) concepto umore vitietur, Sen.: patere (laß zu) medicamentum concipi venis, Curt. – c) Feuer, α) v. Gebäuden u.a. brennbaren Ggstdn., c. ignem od. flammam, Feuer fangen, angehen (s. Oudend. Caes. b.c. 2, 14, 2), zB. materies, quae nisi admoto igni ignem concipere possit, Cic.: turris concipit ignem od. flammam, Curt. u. Caes.: stuppa iacit flammam concepto protinus igni, Lucr.: herba, cuius radix e longinquo concipit ignes, Plin.: conceptum ignem late od. latius fundere, Curt.: ne sacer tot ab ignibus aether conciperet flammas, Ov.: caedatur omnis silva et Oetaeum nemus concipiat ignes, Sen. poët.: ignitis lapidibus igne concepto, Vulg. 2. Mach. 10, 3. – u. im Bilde v. Verliebten, quem mens mea concipit ignem? welch Feuer der Liebe ergreift meinen Sinn? Ov.: concipit interea validos Aeëtias ignes, es erfaßt die Ä. heftige Glut, Ov.: cuncto concepit pectore flammam, Catull.: excute virgineo conceptas pectore flammas, Ov. – β) v. Kalk beim Löschen, c. ignem, sich erhitzen, Ov. met. 7, 108. – d) Luft aufnehmen, fangen, einziehen, cum magnam vim venti vela conciperent, Curt.: bucina concepit aëra, Ov.: pars (animae) concipitur cordis parte quādam, quem ventriculum cordis appellant, Cic. – e) in od. an den Körper aufnehmen, α) übh.: praecordiis conceptam mortem continere, Cic. Tusc. 1, 96. – β) befruchtenden Samen in sich aufnehmen, v. der Erde u. dgl., omnia quae terra concipiat semina, Cic.: censes, ante coronam herbae exstitisse, quam conceptum esse semen? Cic.: inde occultas vires et pabula terrae pinguia concipiant, Verg. – γ) v. weibl. Wesen, empfangen = schwanger-, trächtig werden, absol., ubi concepit aliqua, Cels.: cum concepit mula, Cic. – m. Acc., ut id quod conceperat servaret, Cic.: phoenix se ipsa concipit, Mela: concepta crimina (die durch Verbrechen empfangene Leibesfrucht, das Sündenkind) portat, Ov.: ita fit ut sola piscium et animal pariant et ova concipiant, Plin. – u. (im Bilde) hoc quod conceptum res publica periculum parturit (mit der der Staat gleichs. schwanger geht), Cic. – mit ex od. (selten) m. de od. ab u. Abl., od. m. Adv. (woher?), ex illo concipit ales, Ov.: quod erat ex fratre conceptum, Cic.: Tiberius ut ex adulterio conceptus, Suet.: u. (mehr im Bilde) funestum illud animal ex nefariis stupris, ex civili cruore conceptum, Cic.: de lupo concepta Nape, Ov.: conceptus a captiva servus, Ov.: Apis bos divinitus conceptus, Mela. – m. Abl. womit? partum od. alqm conceptum utero habere, Val. Max. – m. Abl. wodurch? quem pluvio Danaë conceperat auro, Ov.: anguis immanis concubitu conceptus, Cic.: puer furto conceptus, ein Kind von geheimer (unehelicher) Geburt, ein Bastard, Ov.: phoenix non coitu concipitur, Mela. – m. usque in u. Akk. der Zeit, feminae (canes) concipiunt usque in annos novem, Col. – dah. prägn., concipe = heirate, Ov. met. 11, 222. – u. Partiz. Perf. subst., conceptum, ī, n., die Leibesfrucht, ne praegnanti medicamentum, quo conceptum excutitur, detur, Scrib. ep. ad C. Iul. Callist. p. 3 R.: coacta conceptum a se abigere, Suet. Dom. 22: u. so timeo ne (ova) iam concepti (sc. pulli) sint, schon Junge sind (wir: schon besessen sind), Petr. 33, 5. – f) eine Frucht usw. an sich erzeugen, ansetzen, spicam (v. Halme), Plin.: radicem (v. Baume), ICt. – g) eine physische Eigenschaft od. Beschaffenheit annehmen, bekommen, v. Lebl., alias aliasque vires (v. Flüssen u. Seen), Ov. met. 15, 336. – c. acorem, amaritudinem, sauer, bitter werden, Col.: saporem salis, Pallad.: teporem, lauwarm werden, Pallad. – od. ein phys. Gut od. Übel bekommen, sich zuziehen, v. leb. Wesen, eo sapore cupidinem bibendi pascendique (v. Schafen), Col.: veram noxam (Schaden am Leibe), Col.: aes alienum, Schulden machen, ICt. – h) mit den Augen auffassen = wahrnehmen, qui haec tanta oculis bona (so viel Schönes) concipio? Plaut. Poen. 277.

    2) übtr., a) übh. an sich od. in sich aufnehmen, ein moral. Übel sich zuziehen, auf sich laden, dedecus (Schande), Cic.: vitia, Cic.: dolor a se ipso conceptus, von selbst entstandener (Ggstz. a deo immissus), Cic.: illa macula Mithridatico bello superiore concepta, Cic.: aliquot iam per annos concepta huic ordini turpitudo atque infamia, anhaftende, Cic. – m. ex u. Abl., maculam ex paterno sanguine, Cic.: furorem ex maleficiis, Cic. – b) etw. Straffälliges auf sich laden, begehen, tantum scelus, Cic.: malum aut scelus, Cic. – m. in u. Akk., non istum (Verres) maius in sese (gegen das röm. Volk) scelus concepisse, Cic. – m. cum u. Abl., quod flagitium Lentulus non cum Autronio concepit? Cic. – m. Abl. (durch), violandā re publicā fraudes inexpiabiles, Cic. Vgl. Benecke Cic. Cat. 2, 7. – c) (m.u. ohne animo, mente u. dgl.) etw. in die Seele, in die Gedanken, in das Gefühl aufnehmen = etw. in sich entstehen od. aufkommen lassen, ihm Raum geben, Eingang finden lassen, in sich nähren, im Busen hegen, empfin den, fühlen, tanta flagitia (schmähliche Behauptungen) animo, Cic.: iram intimo animo et corde, Cic.: animo ingentes iras, Ov.: c. mente vaticinos furores (Begeisterung), Ov.: pectore robur, Kraft im Busen fühlen, Verg.: tantum robur intra pectora pro facto spemque metumque suo, Ov.: corde metus, Stat.: auribus tantam cupiditatem, Cic.: pectora concipiunt alios motus, das Herz wird von andern Regungen ergriffen, Verg. – ohne animo u. dgl., spem regni, Liv.: spem suae mortis, Ov.: spem ostentis, Suet.: tantam od. ingentem iram, Curt. u. Iustin.: odium in alqm, Cic.: inimicitiae privatae ex praetura conceptae, Caes.: furor incredibilis biennio ante conceptus, der unbegreifliche u. wahnsinnige Gedanke, der zwei Jahre vorher unter m.K. gefaßt war, Cic.: c. curam ducis, die Führung (das Kommando) übernehmen, Verg. – bene concepti affectus, tief empfundene Gefühle, Quint. – dah. (mit [u. poet. ohne] spe, mente) der Hoffnung auf etw., dem Gedanken an etw. Raum geben, auf etw. hoffen, nach etw. streben, trachten, auf etw. sinnen, scelus, Cic.: hoc spe concipere, audacis animi esse, Liv.: concipit aethera mente, Ov.: c. thalamos alieni orbis, Ov. – non servili animo c. m. folg. Infin. = den nicht sklavischen Entschluß fassen, zu usw., Tac. ann. 2, 39. – d) etw. in die Phantasie aufnehmen = etw. sich vorstellen (von etw. sich eine Vorstellung machen), sich einbilden, (sich) denken, gew. m. Abl. animo, mente (s. Drak. Liv. 9, 18, 8), α) übh.: agedum inaugura, fierine possit, quod nunc ego mente concipio, Liv.: quantalibet magnitudo hominis concipiatur animo, unius tamen ea magnitudo hominis erit, Liv.: quid mirum si in auspiciis... imbecilli animi superstitiosa ista concipiant? Cic.: opulentia (Reichtum), quantam qui oculis non subiecere, animis concipere non possunt, von dessen Größe sich diejenigen, die ihn nicht mit Augen gesehen, keine Vorstellung machen können, Curt.: protinus concepit ›Italiam‹ et ›arma virumque‹, dachte sich J. usw. (= kam auf den Gedanken, die Äneide zu dichten), v. Vergil, Mart. 8, 56, 19. – m. folg. Acc. u. Infin., concepit, (Germanos) esse homines, qui etc., Vell. 2, 117, 3: forsitan et lucos illic urbesque deorum concipias animo esse, Ov. met. 2, 77. – m. folg. indir. Fragesatz, concipere animo potes, quam simus fatigati, Plin. ep. 3, 9, 24. – Partiz. Perf. im Plur. subst., mente concepta, ōrum, n., das Vorgestellte, Gedachte, die Gedanken, Einbildungen, Quint. 5, 10. § 1 u. 4: mente concepta sensus vocamus, Quint. 8, 5, 2. – β) = etw. ahnen, argwöhnen, nec nutrix etiamnum concipit ullum mente nefas, Ov.: nec tantos mente furores concipit, ihr kam in die Seele kein Gedanke von solcher Wut, Verg. – e) in die Erkenntnis, in das Bewußtsein aufnehmen, auffassen, erkennen, begreifen, principio rerum omnium quasi adumbratas intellegentias animo ac mente c., Cic.: habere bene cognitam voluptatem et satis firme conceptam animo atque comprehensam, wohlverstanden u. ziemlich bestimmt aufgefaßt u. begriffen haben, Cic.: si qua divinae opis auguria mente concipi possent, Curt. – m. folg. Acc. u. Infin., quod enim ita iuratum est, ut mens conciperet fieri oportere, id servandum est, jeden Eid, den man mit dem Bewußtsein geschworen hat, man sei zu seiner Erfüllung verpflichtet, muß man halten, Cic. de off. 3, 107. – / arch. Infin. Präs. Pass. concipei, Corp. inscr. Lat. 1, 205. col. I, 45 u. 48.

    lateinisch-deutsches > concipio

  • 7 flamma

    flamma, ae, f. (st. flag-ma, zu flag-ro), die lodernde Flamme, das helle Feuer, I) eig.: 1) im allg.: cum flamma vitio virentium lignorum crepat, Sen.: effusa flamma pluribus locis reluxit, Liv.: flammam concipere, Feuer fangen, Caes.: se flammā eripere (im Bilde = der Beurteilung entgehen), Cic. – Sprichw., e flamma petere cibum, seine Nahrung aus dem Feuer holen (wir »seine Nahrung im Auskehricht aufsuchen«), von den hungrigsten und niedrigsten Menschen, Ter. eun. 491: prius undis flamma (sc. misceatur), griech. θασσον πῦρ ὕδατι μιχθήσεται, »eher wird sich Feuer mit Wasser vermischen« = eher wird etwas Unmögliches geschehen, Poëta b. Cic. Phil. 13, 49: ebenso unda dabit flammas, Ov. trist. 1, 8, 4. – 2) meton.: a) = flammende Sterne, -Blitze, Verg. u. Ov. – b) = daß Feuer, der Glanz, galea flammas vomens, Verg.: stant lumina flammā, Verg.: rubrā suffusus lumina flammā, Ov.: fl. purpurae, Plin. – II) übtr.: 1) im allg.: fl. belli, fl. invidiae, Cic. – 2) insbes., die Flamme, das Feuer = die Heftigkeit, fl. amoris, Cic.; u. bl. flamma, Hor. u. Ov.: vis et quasi fl. oratoris, Cic.: fl. gulae, Heißhunger, Cic.: ea fl. crescit, Feuer, d.i. heftiger Trieb, Ehrbegierde usw., Sall.: ultrix fl., brennende Rache, Verg. – / Alter Genet. flammai, Lucr. 1, 725 u. 5, 1097.

    lateinisch-deutsches > flamma

  • 8 feuerspeiend

    feuerspeiend, flammas eructans; ignes oder flammas evomens. – ein s. Berg, s. Vulkan.

    deutsch-lateinisches > feuerspeiend

  • 9 speien

    speien, I) v. intr.: 1) Speichel auswerfen: spuere; exspuere. – auf etw. sp., alqd sputo aspergere od. respergere; inspuere in alqd: in den Busen sp., spuere in sinum: jmdm. in das Gesicht sp., os alcis sputo respergere; inspuere in faciem alcis od. alci in frontem; auch consputare alqm (übh. jmd. anspucken). – 2) sich brechen. kotzen: vomere. eicere (auswerfen). – vor Ekel sp., nauseā correptum vomere: auf etw. sp., convomere alqd (sich brechend etw. besudeln). – II) v. tr. speiend von sich geben: spuere. exspuere (spucken, ausspucken). – vomere evomere (ausbrechen, durch Erbrechen von sich geben; übtr., auswerfen, von sich geben, z.B. Feuer). – eructare eructando eicere (ausrülpsen, auskotzen, kotzend auswerfen, ausspeien; eructare auch übtr., z.B. Wasser [2165] [von einer Röhre]. aquam: Feuer [von einem Berge, Ofen etc.], flammas). – eicere. reicere (auswerfen). – per os reddere (durch den Mund von sich geben). – Blut sp., sanguinem vomere od. eicere od. reicere od. per os reddere; sanguinem exspuere (Blut spucken); sanguinem exscreare (Blut ausräuspern): ein Berg speit Feuer, ex montis vertice ignes erumpunt; mons ignes evomit od. flammas eructat: der Ätna speit (jetzt) weniger Feuer, Aetnae ignis minus vehemens et largus effertur.

    deutsch-lateinisches > speien

  • 10 morior

    mŏrĭor, mŏri, mortŭus sum [st2]1 [-] mourir, décéder. [st2]2 [-] périr, perdre la vie, expirer, succomber. [st2]3 [-] se consumer, mourir (de plaisir, de dépit...). [st2]4 [-] cesser d'être, finir, être anéanti, être détruit. [st2]5 [-] s'éteindre, cesser.    - formes de la 4° conj.: inf. moriri, Plaut. Cap. 732; Ps. 1222; Rud. 675; Ov. M. 14, 215; morīmur Enn. An. 384.    - part. fut. mŏrĭtūrus.    - fame mori: mourir de faim.    - morbo mori: mourir de maladie.    - mori ex vulnere, Liv.: mourir d'une blessure.    - fame mori, Cic. Att. 6, 1, 6: mourir de faim.    - a latronibus, cruditate mori, Cic Fam. 15, 17, 2: mourir sous les coups des voleurs, d'une indigestion.    - moriuntur non alter ab altero, sed uterque a patre, Sen. Contr. 5, 3: ils sont morts non pas sous les coups l'un de l'autre, mais tous les deux sous les coups de leur père.    - in aliqua re mori, Cic. CM 49: se consumer dans une chose.    - flammas vidi nullo concutiente mori, Ov. Am. 1: j'ai vu les flammes (des torches) s'éteindre quand on ne les agitait pas.    - quid femineis ululatibus terrificas, moriture, viros? Stat. Theb. 7: pourquoi cherches-tu, quand tu vas mourir, à effrayer des hommes par tes hurlements de femme?    - nunc morere: maintenant, meurs.    - have imperator, morituri te salutant! Suet. Claud.: salut à l'empereur! ceux qui vont mourir te saluent!    - sua morte mori: mourir d'une mort naturelle.    - moriar si... Cic. Att. 8, 6, 4: que je meure si... (sorte de serment).    - virgae in tergo meo morientur, Plaut.: les verges finiront par se briser sur mon dos.    - moriente die, Stat.: au déclin du jour.    - leges mortuae, Cic.: lois tombées en désuétude.
    * * *
    mŏrĭor, mŏri, mortŭus sum [st2]1 [-] mourir, décéder. [st2]2 [-] périr, perdre la vie, expirer, succomber. [st2]3 [-] se consumer, mourir (de plaisir, de dépit...). [st2]4 [-] cesser d'être, finir, être anéanti, être détruit. [st2]5 [-] s'éteindre, cesser.    - formes de la 4° conj.: inf. moriri, Plaut. Cap. 732; Ps. 1222; Rud. 675; Ov. M. 14, 215; morīmur Enn. An. 384.    - part. fut. mŏrĭtūrus.    - fame mori: mourir de faim.    - morbo mori: mourir de maladie.    - mori ex vulnere, Liv.: mourir d'une blessure.    - fame mori, Cic. Att. 6, 1, 6: mourir de faim.    - a latronibus, cruditate mori, Cic Fam. 15, 17, 2: mourir sous les coups des voleurs, d'une indigestion.    - moriuntur non alter ab altero, sed uterque a patre, Sen. Contr. 5, 3: ils sont morts non pas sous les coups l'un de l'autre, mais tous les deux sous les coups de leur père.    - in aliqua re mori, Cic. CM 49: se consumer dans une chose.    - flammas vidi nullo concutiente mori, Ov. Am. 1: j'ai vu les flammes (des torches) s'éteindre quand on ne les agitait pas.    - quid femineis ululatibus terrificas, moriture, viros? Stat. Theb. 7: pourquoi cherches-tu, quand tu vas mourir, à effrayer des hommes par tes hurlements de femme?    - nunc morere: maintenant, meurs.    - have imperator, morituri te salutant! Suet. Claud.: salut à l'empereur! ceux qui vont mourir te saluent!    - sua morte mori: mourir d'une mort naturelle.    - moriar si... Cic. Att. 8, 6, 4: que je meure si... (sorte de serment).    - virgae in tergo meo morientur, Plaut.: les verges finiront par se briser sur mon dos.    - moriente die, Stat.: au déclin du jour.    - leges mortuae, Cic.: lois tombées en désuétude.
    * * *
        Morior, moriris, pen. prod. vel moreris, pen. corr. mortuus sum, mori et moriri, pen. prod. Terent. Mourir.
    \
        - certum est moriri, quam hunc pati Lenonem in me grassari. Plaut. J'aime mieulx mourir.
    \
        Nunquam vestrorum in nos beneficiorum memoria ac fama morietur. Cic. Il sera perpetuelle memoire des, etc.
    \
        Ve illis virgis miseris, quae hodie in tergo morientur meo. Plaut. Seront usees sur mon dos.
    \
        Moriar, Iurandi verbum, quemadmodum Dispeream. Cic. Je puisse mourir.

    Dictionarium latinogallicum > morior

  • 11 neco

    nĕco, āre, nĕcāvi (nĕcŭi), nĕcātum (qqf. nectum) [nex] - tr. - [st2]1 [-] tuer, mettre à mort, faire périr. [st2]2 [-] faire mourir (les plantes). [st2]3 [-] éteindre (le feu). [st2]4 [-] étouffer (le naturel). [st2]5 [-] assommer, assassiner (de questions, par ses discours).    - necui, nectum, formes données aussi par Diom. 366, 4 et Prisc. 9, 34.    - si tempus est ullum jure hominis necandi, quae multa sunt... Cic. Mil. 9: s'il y a une occasion - et elles sont nombreuses - où l'on est en droit de tuer un homme...    - necare fame, Cic.: faire mourir de faim.    - aquae flammas necant, Plin.: l'eau éteint le feu.    - necare indolem, Sen.: étouffer le naturel.    - necas! Plaut.: tu m'assommes!
    * * *
    nĕco, āre, nĕcāvi (nĕcŭi), nĕcātum (qqf. nectum) [nex] - tr. - [st2]1 [-] tuer, mettre à mort, faire périr. [st2]2 [-] faire mourir (les plantes). [st2]3 [-] éteindre (le feu). [st2]4 [-] étouffer (le naturel). [st2]5 [-] assommer, assassiner (de questions, par ses discours).    - necui, nectum, formes données aussi par Diom. 366, 4 et Prisc. 9, 34.    - si tempus est ullum jure hominis necandi, quae multa sunt... Cic. Mil. 9: s'il y a une occasion - et elles sont nombreuses - où l'on est en droit de tuer un homme...    - necare fame, Cic.: faire mourir de faim.    - aquae flammas necant, Plin.: l'eau éteint le feu.    - necare indolem, Sen.: étouffer le naturel.    - necas! Plaut.: tu m'assommes!
    * * *
        Neco, necas, necaui, necatum, et necui, nectum, necare. Plaut. Tuer.

    Dictionarium latinogallicum > neco

  • 12 rapio

    răpĭo, ĕre, răpŭi, raptum - tr. -    - futur ant. rapsit, Cic. Leg. 2, 22 --- dat.-abl. plur. fém. participe raptabus, Cn. Gell. d. Char. 54, 14. [st1]1 [-] entraîner avec soi, emporter (précipitamment, violemment).    - quo rapitis me? Plaut. Men. 999: où m'entraînez-vous?    - cogitatione rapiuntur a domo, Cic. Rep. 2, 7: l'imagination les emporte loin de leur foyer.    - rapere de complexu parentum ad mortem, Cic. Verr. 5, 138: traîner qqn à la mort en l'arrachant aux bras de ses parents.    - rapit totam aciem in Teucros, Virg. En 10, 308: il entraîne toute son armée contre les Troyens.    - i pedes quo te rapiunt, Hor. O. 3, 11, 49: va où t'emportent tes pieds.    - se ad caedem rapere, Cic. Phil. 13, 18: se précipiter au massacre.    - au fig. ipsae res verba rapiunt, Cic. Fin. 3, 19: les idées mêmes entraînent les mots.    - opinionibus vulgi rapimur in errorem, Cic. Leg. 2, 43: les opinions de la foule nous emportent dans l'erreur.    - in invidiam aliquem rapere, Cic. Agr. 3, 7: entraîner qqn dans le discrédit.    - commoda aliorum ad se rapere, Cic. Of. 3, 22: tirer à soi ce qu'autrui possède d'avantageux.    - rapinarum cupiditas te rapiebat, Cic. Pis. 57: le désir des rapines t'entraînait.    - ad divinarum rerum cognitionem rapi, Cic. Div. 1, 111: être emporté vers l'étude des choses divines.    - ad opes augendas generis humani rapi, Cic. Rep. 1, 3: être entraîné par l'ambition d'accroître les ressources humaines.    - raptus in jus ad regem (est), Liv. 1, 26: il fut traduit en justice devant le roi.    - ocius hinc te ni rapis... Hor. S. 2, 7, 118: si tu ne fuis pas plus vite d'ici... [st1]2 [-] enlever de force ou par surprise, ravir, soustraire, voler, piller; s'emparer vivement.    - Cic. Phil. 2, 62; Rep. 4, 3.    - Sabinas virgines rapi jussit, Cic. Rep. 2, 12: il fit enlever les jeunes Sabines.    - raptus a dis Ganymedes, Cic. Tusc. 1, 65: Ganymède enlevé par les dieux.    - agunt, rapiunt, Cic. Rep. 3, 45: on emmène, on enlève (on vole, on pille); cf. ago et fero.    - castra urbesque primo impetu rapere, Liv. 6, 23, 5: emporter les camps et les villes au premier assaut.    - cf. Liv. 3, 23, 3.    - au fig. oscula rapere, Hor. O. 2, 12, 28: ravir des baisers.    - illicitas voluptates rapere, Tac. H. 3, 41: voler des plaisirs criminels.    - dominationem rapere, Tac. An. 4, 1: s'emparer de la domination.    - spem acrius in dies rapere, (= corripere), Tac. H. 1, 13: s'attacher chaque jour plus vivement à un espoir.    - rapere bipennem dextrā, Virg.: saisir de la main droite une hache à double tranchant. [st1]3 [-] emporter brusquement, enlever (par une mort subite), ravir, emporter.    - Hor. O. 2, 13, 20, etc. ; Virg. En. 6, 428, etc. [st1]4 [-] se saisir vivement de, prendre rapidement.    - arma rapiat juventus, Virg. En. 7, 340: que la jeunesse guerrière prenne vivement les armes.    - cf. Virg. En. 8, 220 ; 11, 651.    - poét. sulphura rapiunt flammas, Ov M. 3, 374: le soufre prend feu rapidement.    - rapere nigrum colorem, Ov. M. 7, 289: prendre rapidement une teinte noire.    - au fig. oculis lumen rape, Enn. d. Cic. de Or. 3, 162: saisis de tes yeux la lumière.    - occasionem rapere, Hor. Epo. 13, 3: se saisir de l'occasion.    - limis rapere, Hor. R. S. 2: voir vivement du coin de l'oeil.    - raptae prope inter arma nuptiae, Liv. 30, 14, 2: mariage célébré brusquement presque au milieu des armes.    - gressus, cursus rapere, Luc 3, 116; 5, 403: précipiter ses pas, sa course.
    * * *
    răpĭo, ĕre, răpŭi, raptum - tr. -    - futur ant. rapsit, Cic. Leg. 2, 22 --- dat.-abl. plur. fém. participe raptabus, Cn. Gell. d. Char. 54, 14. [st1]1 [-] entraîner avec soi, emporter (précipitamment, violemment).    - quo rapitis me? Plaut. Men. 999: où m'entraînez-vous?    - cogitatione rapiuntur a domo, Cic. Rep. 2, 7: l'imagination les emporte loin de leur foyer.    - rapere de complexu parentum ad mortem, Cic. Verr. 5, 138: traîner qqn à la mort en l'arrachant aux bras de ses parents.    - rapit totam aciem in Teucros, Virg. En 10, 308: il entraîne toute son armée contre les Troyens.    - i pedes quo te rapiunt, Hor. O. 3, 11, 49: va où t'emportent tes pieds.    - se ad caedem rapere, Cic. Phil. 13, 18: se précipiter au massacre.    - au fig. ipsae res verba rapiunt, Cic. Fin. 3, 19: les idées mêmes entraînent les mots.    - opinionibus vulgi rapimur in errorem, Cic. Leg. 2, 43: les opinions de la foule nous emportent dans l'erreur.    - in invidiam aliquem rapere, Cic. Agr. 3, 7: entraîner qqn dans le discrédit.    - commoda aliorum ad se rapere, Cic. Of. 3, 22: tirer à soi ce qu'autrui possède d'avantageux.    - rapinarum cupiditas te rapiebat, Cic. Pis. 57: le désir des rapines t'entraînait.    - ad divinarum rerum cognitionem rapi, Cic. Div. 1, 111: être emporté vers l'étude des choses divines.    - ad opes augendas generis humani rapi, Cic. Rep. 1, 3: être entraîné par l'ambition d'accroître les ressources humaines.    - raptus in jus ad regem (est), Liv. 1, 26: il fut traduit en justice devant le roi.    - ocius hinc te ni rapis... Hor. S. 2, 7, 118: si tu ne fuis pas plus vite d'ici... [st1]2 [-] enlever de force ou par surprise, ravir, soustraire, voler, piller; s'emparer vivement.    - Cic. Phil. 2, 62; Rep. 4, 3.    - Sabinas virgines rapi jussit, Cic. Rep. 2, 12: il fit enlever les jeunes Sabines.    - raptus a dis Ganymedes, Cic. Tusc. 1, 65: Ganymède enlevé par les dieux.    - agunt, rapiunt, Cic. Rep. 3, 45: on emmène, on enlève (on vole, on pille); cf. ago et fero.    - castra urbesque primo impetu rapere, Liv. 6, 23, 5: emporter les camps et les villes au premier assaut.    - cf. Liv. 3, 23, 3.    - au fig. oscula rapere, Hor. O. 2, 12, 28: ravir des baisers.    - illicitas voluptates rapere, Tac. H. 3, 41: voler des plaisirs criminels.    - dominationem rapere, Tac. An. 4, 1: s'emparer de la domination.    - spem acrius in dies rapere, (= corripere), Tac. H. 1, 13: s'attacher chaque jour plus vivement à un espoir.    - rapere bipennem dextrā, Virg.: saisir de la main droite une hache à double tranchant. [st1]3 [-] emporter brusquement, enlever (par une mort subite), ravir, emporter.    - Hor. O. 2, 13, 20, etc. ; Virg. En. 6, 428, etc. [st1]4 [-] se saisir vivement de, prendre rapidement.    - arma rapiat juventus, Virg. En. 7, 340: que la jeunesse guerrière prenne vivement les armes.    - cf. Virg. En. 8, 220 ; 11, 651.    - poét. sulphura rapiunt flammas, Ov M. 3, 374: le soufre prend feu rapidement.    - rapere nigrum colorem, Ov. M. 7, 289: prendre rapidement une teinte noire.    - au fig. oculis lumen rape, Enn. d. Cic. de Or. 3, 162: saisis de tes yeux la lumière.    - occasionem rapere, Hor. Epo. 13, 3: se saisir de l'occasion.    - limis rapere, Hor. R. S. 2: voir vivement du coin de l'oeil.    - raptae prope inter arma nuptiae, Liv. 30, 14, 2: mariage célébré brusquement presque au milieu des armes.    - gressus, cursus rapere, Luc 3, 116; 5, 403: précipiter ses pas, sa course.
    * * *
        Rapio, rapis, rapui, raptum, rapere. Terent. Ravir, Prendre, ou emmener par force et violence.
    \
        Campum rapit acrior sonipes. Stat. Le cheval entre vivement en la campaigne.
    \
        In crucem rapere. Cic. Mener au gibet.
    \
        Aliquem ad suam disciplinam rapere. Cic. Attirer.
    \
        In errorem rapi. Cic. Estre tiré en erreur, et estre abusé.
    \
        In fomite flammam rapere. Virgil. Prendre hastivement.
    \
        Aliquem in fraudem rapere. Cic. Luy faire faire quelque chose, dont il luy meschet apres.
    \
        Fugam rapere. Valer. Flac. Prendre la fuite, S'enfuir hastivement.
    \
        Aliquem in inuidiam rapere. Cic. Mettre en la male grace et haine.
    \
        Limis rapere. Subaudi, oculis. Horat. Lire quelque chose hastivement du coing de l'oeil, ou de travers, et comme à la desrobbee.
    \
        De luce rapi. Stat. Estre emporté et ravi de ce monde, Mourir.
    \
        Nauem aliquam ad Italiam rapere. Cicero. Ramener à haste en Italie.
    \
        Ocellos alicuius rapere. Ouid. Attraire.
    \
        Oculis in fraudem rapi. Cic. Quand noz yeulx nous font faire beaucoup de maulx.
    \
        In peiorem partem rapere. Terent. Prendre quelque chose en mauvaise partie, La despriser et blasmer.
    \
        Rapere ad poenam. Cic. Le vouloir mettre à mort.
    \
        Rapere aliquem ad Praetorem. Plaut. Le mener par force devant le juge.
    \
        Alicunde se rapere ocyus. Horat. S'en aller de quelque lieu à grand haste.
    \
        Rapere ad se. Cic. Attirer à soy.
    \
        Sublimem hunc intro rape. Terent. Trousse le moy là dedens.
    \
        Virginem rapere. Plin. Ravir, Prendre par force, Forcer.

    Dictionarium latinogallicum > rapio

  • 13 concipio

    con-cipio, cēpī, ceptum, ere (con u. capio), zusammenfassen, aufnehmen, auffassen, auffangen, I) im allg.: 1) eig., vermittelst eines Gefäßes u. dgl., a) übh.: nuces vix sesquimodio, Varr.: aquam trulleo, Varr. LL.: multum ignem trullis ferreis, Liv.: ingrediendo ventum veste, Quint.: auras (verst. ex tibiis), Ov.: in quibus aura illa concipitur, Quint.: quorum nomina nostro ore concipi nequeant, nicht in unsern Mund genommen, d.i. nicht ausgesprochen werden können, Mela. – b) Wasser in eine Röhre fassen (t.t.), Alsietinam aquam, Frontin. aqu. 11; u. so ibid. 5 sqq. – Partiz. subst., concepta commentariorum, die in den Kommentarien verzeichneten Fassungsmaße, Frontin. aqu. 67 u. 73. – c) Pass. concipī, α) sich ansammeln, v. Flüssigkeiten übh., ut quisque (umor) ibi (in den Ställen) conceptus fuerit, quam celerrime dilabatur, Col. 1, 6, 5. – β) sich fangen, entspringen, v. Flüssen, torrens velut ex alio fonte conceptus, Curt.: Ganges multis fontibus conceptus, Mela: Indus conceptam pluribus alveis undam trahit, Mela: torrens imbribus conceptus, ein Gießbach, Col. – γ) sich ansammelnd entstehen, sich bilden, in ea parte nivem concipi, Sen. nat. qu. 4, 12, 1. – bes. v. phys. Übeln, is morbus aestate plerumque concipitur, Col. 7, 5, 14: si ex calore et aestu concepta pestis invasit, Col. 7, 5, 2.
    ————
    2) übtr., Worte in eine (bestimmte, gesetzliche, feierliche) Formel bringen, die Formel von etw. abfassen, -aufsetzen (als t.t.): a) übh.: verba (iurisiurandi), iusiurandum, Liv.: conceptis verbis iurare, einen förmlichen (feierlichen) Eid schwören, Plaut. u. Liv. (vgl. quod EX ANIMl SENTENTIA iuraris, sicut concipitur more nostro, wie es in der bei uns üblichen Formel heißt, Cic.): verbis conceptissimis iurare, den förmlichsten (feierlichsten) Eid schwören, Petr. 113, 13: conceptis verbis peierare, einen förmlichen Meineid schwören, Cic.: dass. conceptis verbis deierare, Nep. fr. X II, 2 Stav.: verbis conceptis affirmare m. folg. Akk. u. Infin., Sen. apoc. 1, 3. – c. vadimonium, Cic.: edictum, obligationem, ICt. – dah. prägn., α) etw. in feierlicher Formel aus- od. nachsprechen (vgl. Bach Ov. met. 7, 594. Ruperti Tac. hist. 4, 31, 3), preces, Ov.: vota, Ov.: Q. Marcio Philippo praeeunte in foro votum (v. Volke), Liv.: c. cetera iurisiurandi verba, Tac.: sic verba concipito, sprich folgende Gebetsformel aus, Cato r.r. 139, 1 u. 141, 4: verba iurationis concipit (er schwört) m. folg. Akk. u. Infin., Macr. sat. 1, 6, 30. – β) in feierlicher (offizieller) Formel schließen, ankündigen, bestimmen, anordnen, foedus, Verg.: iustum bellum, Varr. LL.: Latinas (ferias) sacrumque in monte Albano rite, Liv.: nova atque integra auspicia, Liv. – b) eine Summe in Zahlen fassen, anschlagen, berechnen,
    ————
    bestimmen, c. summas (der Gefallenen), Liv. 3, 5, 12.
    II) insbes., an od. in sich nehmen, annehmen, in sich aufnehmen, 1) eig.: a) als jurist. t.t., eine Sache bei jmd. abfangen, abfassen, penes quem res concepta et inventa est, Paul. sent. 2, 31, 5. – insbes., c. furtum, einen Diebstahl in Gegenwart von Zeugen bei jmd. feststellen, Gell. 11, 18, 9 sqq. Gaius inst. 3, 186. – b) eine Flüssigkeit in sich aufnehmen, an sich ziehen, einsaugen, concipit Iris aquas, Ov.: vinea omnes imbres limumque concipit, Col.: concipiunt (nubes) multum marinum umorem, Lucr.: madefacta terra caducas concepit lacrimas ac venis perbibit imis, Ov.: ne (frumentum) concepto umore vitietur, Sen.: patere (laß zu) medicamentum concipi venis, Curt. – c) Feuer, α) v. Gebäuden u.a. brennbaren Ggstdn., c. ignem od. flammam, Feuer fangen, angehen (s. Oudend. Caes. b.c. 2, 14, 2), zB. materies, quae nisi admoto igni ignem concipere possit, Cic.: turris concipit ignem od. flammam, Curt. u. Caes.: stuppa iacit flammam concepto protinus igni, Lucr.: herba, cuius radix e longinquo concipit ignes, Plin.: conceptum ignem late od. latius fundere, Curt.: ne sacer tot ab ignibus aether conciperet flammas, Ov.: caedatur omnis silva et Oetaeum nemus concipiat ignes, Sen. poët.: ignitis lapidibus igne concepto, Vulg. 2. Mach. 10, 3. – u. im Bilde v. Verlieb-
    ————
    ten, quem mens mea concipit ignem? welch Feuer der Liebe ergreift meinen Sinn? Ov.: concipit interea validos Aeëtias ignes, es erfaßt die Ä. heftige Glut, Ov.: cuncto concepit pectore flammam, Catull.: excute virgineo conceptas pectore flammas, Ov. – β) v. Kalk beim Löschen, c. ignem, sich erhitzen, Ov. met. 7, 108. – d) Luft aufnehmen, fangen, einziehen, cum magnam vim venti vela conciperent, Curt.: bucina concepit aëra, Ov.: pars (animae) concipitur cordis parte quādam, quem ventriculum cordis appellant, Cic. – e) in od. an den Körper aufnehmen, α) übh.: praecordiis conceptam mortem continere, Cic. Tusc. 1, 96. – β) befruchtenden Samen in sich aufnehmen, v. der Erde u. dgl., omnia quae terra concipiat semina, Cic.: censes, ante coronam herbae exstitisse, quam conceptum esse semen? Cic.: inde occultas vires et pabula terrae pinguia concipiant, Verg. – γ) v. weibl. Wesen, empfangen = schwanger-, trächtig werden, absol., ubi concepit aliqua, Cels.: cum concepit mula, Cic. – m. Acc., ut id quod conceperat servaret, Cic.: phoenix se ipsa concipit, Mela: concepta crimina (die durch Verbrechen empfangene Leibesfrucht, das Sündenkind) portat, Ov.: ita fit ut sola piscium et animal pariant et ova concipiant, Plin. – u. (im Bilde) hoc quod conceptum res publica periculum parturit (mit der der Staat gleichs. schwanger geht), Cic. – mit ex od. (selten) m. de od. ab u. Abl., od. m.
    ————
    Adv. (woher?), ex illo concipit ales, Ov.: quod erat ex fratre conceptum, Cic.: Tiberius ut ex adulterio conceptus, Suet.: u. (mehr im Bilde) funestum illud animal ex nefariis stupris, ex civili cruore conceptum, Cic.: de lupo concepta Nape, Ov.: conceptus a captiva servus, Ov.: Apis bos divinitus conceptus, Mela. – m. Abl. womit? partum od. alqm conceptum utero habere, Val. Max. – m. Abl. wodurch? quem pluvio Danaë conceperat auro, Ov.: anguis immanis concubitu conceptus, Cic.: puer furto conceptus, ein Kind von geheimer (unehelicher) Geburt, ein Bastard, Ov.: phoenix non coitu concipitur, Mela. – m. usque in u. Akk. der Zeit, feminae (canes) concipiunt usque in annos novem, Col. – dah. prägn., concipe = heirate, Ov. met. 11, 222. – u. Partiz. Perf. subst., conceptum, ī, n., die Leibesfrucht, ne praegnanti medicamentum, quo conceptum excutitur, detur, Scrib. ep. ad C. Iul. Callist. p. 3 R.: coacta conceptum a se abigere, Suet. Dom. 22: u. so timeo ne (ova) iam concepti (sc. pulli) sint, schon Junge sind (wir: schon besessen sind), Petr. 33, 5. – f) eine Frucht usw. an sich erzeugen, ansetzen, spicam (v. Halme), Plin.: radicem (v. Baume), ICt. – g) eine physische Eigenschaft od. Beschaffenheit annehmen, bekommen, v. Lebl., alias aliasque vires (v. Flüssen u. Seen), Ov. met. 15, 336. – c. acorem, amaritudinem, sauer, bitter werden, Col.: saporem salis, Pallad.: teporem, lauwarm
    ————
    werden, Pallad. – od. ein phys. Gut od. Übel bekommen, sich zuziehen, v. leb. Wesen, eo sapore cupidinem bibendi pascendique (v. Schafen), Col.: veram noxam (Schaden am Leibe), Col.: aes alienum, Schulden machen, ICt. – h) mit den Augen auffassen = wahrnehmen, qui haec tanta oculis bona (so viel Schönes) concipio? Plaut. Poen. 277.
    2) übtr., a) übh. an sich od. in sich aufnehmen, ein moral. Übel sich zuziehen, auf sich laden, dedecus (Schande), Cic.: vitia, Cic.: dolor a se ipso conceptus, von selbst entstandener (Ggstz. a deo immissus), Cic.: illa macula Mithridatico bello superiore concepta, Cic.: aliquot iam per annos concepta huic ordini turpitudo atque infamia, anhaftende, Cic. – m. ex u. Abl., maculam ex paterno sanguine, Cic.: furorem ex maleficiis, Cic. – b) etw. Straffälliges auf sich laden, begehen, tantum scelus, Cic.: malum aut scelus, Cic. – m. in u. Akk., non istum (Verres) maius in sese (gegen das röm. Volk) scelus concepisse, Cic. – m. cum u. Abl., quod flagitium Lentulus non cum Autronio concepit? Cic. – m. Abl. (durch), violandā re publicā fraudes inexpiabiles, Cic. Vgl. Benecke Cic. Cat. 2, 7. – c) (m.u. ohne animo, mente u. dgl.) etw. in die Seele, in die Gedanken, in das Gefühl aufnehmen = etw. in sich entstehen od. aufkommen lassen, ihm Raum geben, Eingang finden lassen, in sich nähren, im Busen hegen, empfin-
    ————
    den, fühlen, tanta flagitia (schmähliche Behauptungen) animo, Cic.: iram intimo animo et corde, Cic.: animo ingentes iras, Ov.: c. mente vaticinos furores (Begeisterung), Ov.: pectore robur, Kraft im Busen fühlen, Verg.: tantum robur intra pectora pro facto spemque metumque suo, Ov.: corde metus, Stat.: auribus tantam cupiditatem, Cic.: pectora concipiunt alios motus, das Herz wird von andern Regungen ergriffen, Verg. – ohne animo u. dgl., spem regni, Liv.: spem suae mortis, Ov.: spem ostentis, Suet.: tantam od. ingentem iram, Curt. u. Iustin.: odium in alqm, Cic.: inimicitiae privatae ex praetura conceptae, Caes.: furor incredibilis biennio ante conceptus, der unbegreifliche u. wahnsinnige Gedanke, der zwei Jahre vorher unter m.K. gefaßt war, Cic.: c. curam ducis, die Führung (das Kommando) übernehmen, Verg. – bene concepti affectus, tief empfundene Gefühle, Quint. – dah. (mit [u. poet. ohne] spe, mente) der Hoffnung auf etw., dem Gedanken an etw. Raum geben, auf etw. hoffen, nach etw. streben, trachten, auf etw. sinnen, scelus, Cic.: hoc spe concipere, audacis animi esse, Liv.: concipit aethera mente, Ov.: c. thalamos alieni orbis, Ov. – non servili animo c. m. folg. Infin. = den nicht sklavischen Entschluß fassen, zu usw., Tac. ann. 2, 39. – d) etw. in die Phantasie aufnehmen = etw. sich vorstellen (von etw. sich eine Vorstellung machen), sich einbilden,
    ————
    (sich) denken, gew. m. Abl. animo, mente (s. Drak. Liv. 9, 18, 8), α) übh.: agedum inaugura, fierine possit, quod nunc ego mente concipio, Liv.: quantalibet magnitudo hominis concipiatur animo, unius tamen ea magnitudo hominis erit, Liv.: quid mirum si in auspiciis... imbecilli animi superstitiosa ista concipiant? Cic.: opulentia (Reichtum), quantam qui oculis non subiecere, animis concipere non possunt, von dessen Größe sich diejenigen, die ihn nicht mit Augen gesehen, keine Vorstellung machen können, Curt.: protinus concepit ›Italiam‹ et ›arma virumque‹, dachte sich J. usw. (= kam auf den Gedanken, die Äneide zu dichten), v. Vergil, Mart. 8, 56, 19. – m. folg. Acc. u. Infin., concepit, (Germanos) esse homines, qui etc., Vell. 2, 117, 3: forsitan et lucos illic urbesque deorum concipias animo esse, Ov. met. 2, 77. – m. folg. indir. Fragesatz, concipere animo potes, quam simus fatigati, Plin. ep. 3, 9, 24. – Partiz. Perf. im Plur. subst., mente concepta, ōrum, n., das Vorgestellte, Gedachte, die Gedanken, Einbildungen, Quint. 5, 10. § 1 u. 4: mente concepta sensus vocamus, Quint. 8, 5, 2. – β) = etw. ahnen, argwöhnen, nec nutrix etiamnum concipit ullum mente nefas, Ov.: nec tantos mente furores concipit, ihr kam in die Seele kein Gedanke von solcher Wut, Verg. – e) in die Erkenntnis, in das Bewußtsein aufnehmen, auffassen, erkennen, begreifen, principio rerum omnium quasi adumbratas
    ————
    intellegentias animo ac mente c., Cic.: habere bene cognitam voluptatem et satis firme conceptam animo atque comprehensam, wohlverstanden u. ziemlich bestimmt aufgefaßt u. begriffen haben, Cic.: si qua divinae opis auguria mente concipi possent, Curt. – m. folg. Acc. u. Infin., quod enim ita iuratum est, ut mens conciperet fieri oportere, id servandum est, jeden Eid, den man mit dem Bewußtsein geschworen hat, man sei zu seiner Erfüllung verpflichtet, muß man halten, Cic. de off. 3, 107. – arch. Infin. Präs. Pass. concipei, Corp. inscr. Lat. 1, 205. col. I, 45 u. 48.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > concipio

  • 14 flamma

    flamma, ae, f. (st. flag-ma, zu flag-ro), die lodernde Flamme, das helle Feuer, I) eig.: 1) im allg.: cum flamma vitio virentium lignorum crepat, Sen.: effusa flamma pluribus locis reluxit, Liv.: flammam concipere, Feuer fangen, Caes.: se flammā eripere (im Bilde = der Beurteilung entgehen), Cic. – Sprichw., e flamma petere cibum, seine Nahrung aus dem Feuer holen (wir »seine Nahrung im Auskehricht aufsuchen«), von den hungrigsten und niedrigsten Menschen, Ter. eun. 491: prius undis flamma (sc. misceatur), griech. θασσον πῦρ δατι μιχθήσεται, »eher wird sich Feuer mit Wasser vermischen« = eher wird etwas Unmögliches geschehen, Poëta b. Cic. Phil. 13, 49: ebenso unda dabit flammas, Ov. trist. 1, 8, 4. – 2) meton.: a) = flammende Sterne, - Blitze, Verg. u. Ov. – b) = daß Feuer, der Glanz, galea flammas vomens, Verg.: stant lumina flammā, Verg.: rubrā suffusus lumina flammā, Ov.: fl. purpurae, Plin. – II) übtr.: 1) im allg.: fl. belli, fl. invidiae, Cic. – 2) insbes., die Flamme, das Feuer = die Heftigkeit, fl. amoris, Cic.; u. bl. flamma, Hor. u. Ov.: vis et quasi fl. oratoris, Cic.: fl. gulae, Heißhunger, Cic.: ea fl. crescit, Feuer, d.i. heftiger Trieb, Ehrbegierde usw., Sall.: ultrix fl., brennende Rache, Verg. – Alter Genet. flammai, Lucr. 1, 725 u. 5, 1097.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > flamma

  • 15 alo

    aluī, alitum (altum), ere
    1) кормить, вскармливать, питать (puerum tepidi ope lactis O; exercitum frumento Sl; equos foliis ex arboribus strictis Cs); кормить, содержать (parentes Mela, Q; canes ad venandum Ter; anseres in Capitolio C; se et suos Cs)
    se a. или pass. ali — кормиться, питаться (aliquā re, реже ex aliquā re и per aliquid)
    ali per dedecus alicujus T — существовать благодаря чьему-л. позору
    2) перен. питать, поддерживать (flammas O; ignem QC; rumores credulitate suā L; seditiones T)
    3) выращивать, воспитывать ( Athenis natus altusque educatusque Pl)
    4) взращивать, производить ( tellus herbas alit V)
    Borysthenes alit magnos pisces Mela — в Борисфене (= Днепре) водятся крупные рыбы
    5) увеличивать, усиливать, развивать, укреплять (vires Cs; pilos PM)
    6) обострять, ухудшать ( morbum Nep); растравлять (vulnus venis V; vulnera formidine Lcr); но тж.
    7) залечивать, исцелять ( alitur vulnus CC)

    Латинско-русский словарь > alo

  • 16 combibo

    I com-bibo, bibī, —, ere
    1) пить вместе (с кем-л.), участвовать в попойке
    2) всасывать, впитывать, вбирать в себя, поглощать (sucos O; oleum Col)
    c. flammas St — охватываться пламенем, загораться
    c. lacrimas O, Senглотать слёзы
    5) основательно изучать, усваивать ( artes C)
    II combibo, ōnis m. [ combibo I ]
    пьющий вместе (с кем-либо), собутыльник, участник попойки LM, C

    Латинско-русский словарь > combibo

  • 17 elido

    ēlīdo, īsī, īsum, ere [ e + laedo ]
    1) выталкивать, выбрасывать (на берег) (corpora elīsa T; spuma elisa V); выбивать, сшибать ( aurigam e curru C); выдавливать, вышибать ( oculos Pl)
    3) опускать, не произносить ( litteram AG)
    4) исцелять, вылечивать (tussim CC; morbum H)
    5) высекать (ignem e. silice PM)
    10) (за)душить ( leonem brachiorum nexibus Su); сдавливать, сжимать (fauces VP, Sen)
    e. laqueo vitam Ammудавить
    11) разбивать (naves eliduntur Cs; caput alicujus saxo L)

    Латинско-русский словарь > elido

  • 18 explico

    ex-plico, āvī (uī), ātum (itum), āre
    1)
    explicitus ad sua cornua lĭber Mразвёрнутая до конца (т. е. прочитанная) книга
    explĭcit (=explicitus est) liber Hierконец книги
    б) разворачивать, раскладывать ( merces Pt)
    2) раскрывать, распахивать ( vestem C); распускать ( velum Pl); распростирать ( pennas O)
    раскручивать ( funem Vtr); распутывать ( captiones C)
    4) уложить, убить ( aliquem sagittā Lcn)
    5) успокоить, заставить утихнуть ( turbidum mare SenT)
    8) воен. ставить в линию, выстраивать, развёртывать (aciem, copias L)
    9) приводить в порядок, устраивать (agmen confusum Hirt; convivia M; negotia C, VM); налаживать, организовывать ( rem frumentariam Cs)
    e. frontem alicujus H — разгладить морщины на чьём-л. лбу, т. е. развеселить кого-л.
    10) приводить в исполнение, выполнять (consilium, praecepta, mandata C)
    e. fugam Lбежать
    e. nomen C или pecuniam Digуплатить долг
    11) развивать, объяснять, истолковывать, излагать (causam, rationem alicujus rei, philosophiam, vitam alicujus, de rerum naturā C)
    12) переводить, перелагать ( summorum oratorum Graecas orationes C)
    13) выпутывать, освобождать (aliquem ex laqueis C, Sen); избавлять, спасать, вызволять (se C etc.; aegrum CC; Siciliam multis cinctam periculis C)
    14) доводить до конца, завершать ( quae per defunctum inchoāta sunt Dig)

    Латинско-русский словарь > explico

  • 19 exspiro

    ex-spīro, āvī, ātum, āre
    1) выдувать, выдыхать, испускать ( odorem suo de corpore Lcr); издавать ( undafreti exspirat sonos Sil); извергать (flumen sanguinis de pectore Lcr; flammas pectore V); выделять из себя ( cadavera vermes exspirant Lcr)
    2) (тж. animam e. V, O, AG) умирать ( in pugnā et in acie L)
    4) выдыхаться, испаряться ( unguenta exspirant PM)
    5) вырываться, устремляться наружу (exspirantes pectoris irae Ctl; per fauces Aetnae exspirant ignes Lcr)

    Латинско-русский словарь > exspiro

  • 20 fateor

    fassus sum, ērī depon. [одного корня с for ]
    1) признавать(ся), соглашаться, допускать (f. verum Pl; culpam suam Q, O; delicta O; f. de aliquā re C; fatetur se pecavisse C)
    2)
    а) выказывать, показывать, указывать, обнаруживать (iram vultu O; se suasque flammas O; f. aliquem fuisse innocentem Q)
    mors sola fatetur, quantulum sint hominum corpuscula J — одна лишь смерть показывает, до чего ничтожны человеческие организмы
    б) грам.
    modus fatendi Vr, Q (= indicativus) — изъявительное наклонение
    3) pass. быть признаваемым (ager qui publicus esse fateatur C)

    Латинско-русский словарь > fateor

См. также в других словарях:

  • FLMMAS — flammas …   Abbreviations in Latin Inscriptions

  • Exultet — The Exultet (also known as the Exsultet or sometimes the Easter Proclamation [ [http://www.catholicculture.org/liturgicalyear/prayers/view.cfm?id=1227 Catholic Culture] ] ) is the traditional Western Rite hymn of praise intoned by the deacon… …   Wikipedia

  • PEGMA — a Graeco πήγνυμι, compingo, machina fuit ludicra, e strue diversorum lignorum compacta, tantâ altitudine, ut ad tertium quartumque nidum seu contignationem sive stationem fabrica exurgeret. Interpres Dionis in Adriano, surgentia spectacula et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Ullii (Well of Echoes) — Infobox character | name = Ullii real name = portrayer = creator = Ian Irvine species = Old Humans gender = Female first = Geomancer (chapter16) last = Chimaera (chapter17) last cause = age = 18 occupation = Seeker title = Seeker family = Myllii… …   Wikipedia

  • PETAURUM — Graece πέταυρον vel πέτευρον, tabula seu pertica parireti affixa, ad quam vespere Gallinae se volatu recipiunt, ut pernoctent. Inde pertica vel rota, ad quam Mechanici crurum lasciviâ culices imitati, saltu se subiciebant, propterea dicti… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • PYRALLIS — animal pennatum, haud multo maius muscis, in fornacibus aerariis Cypri. Plin. l. 11. c. 36. In Cypri aerariis fornacibus et medio ignium maioris muscâ magnitudinis volat pinnatum quadrupes: appellatur Pyrallis, a quibusdam Pyrausta. Idem de… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Rector Potens, Verax Deus — Rector Verus, Verax Deus is the name of the daily hymn for Sext in the Roman Breviary It finds its theme in the great heat and light of the noonday (hora sexta, or sixth hour of the day) sun, and prays the Almighty Ruler to take from the heart… …   Wikipedia

  • Roman infantry tactics — refers to the theoretical and historical deployment, formation and maneuvers of the Roman infantry from the start of the Roman Republic to the fall of the Western Roman Empire. The article first presents a short overview of Roman training. Roman… …   Wikipedia

  • Benedictio cerei — Der Diakon singt das Exsultet Das Exsultet (lat. „es jauchze“) ist das in der römisch katholischen und evangelisch lutherischen Liturgie vorzugsweise vom Diakon am Ambo gesungene Osterlob der Lichtfeier am Beginn der Osternacht. In ihm wird …   Deutsch Wikipedia

  • Brand von Rom — Der größte Stadtbrand, bei dem große Teile Roms verwüstet wurden, ereignete sich vom 19. bis 26. Juli 64 n. Chr. zur Regierungszeit des Kaisers Nero. Nach einer Angabe von Tacitus[1] wurden von den 14 Stadtbezirken Roms drei völlig zerstört, in… …   Deutsch Wikipedia

  • Exsultet — Der Diakon singt das Exsultet Das Exsultet (lat. „es jauchze“) ist das in der römisch katholischen und evangelisch lutherischen Liturgie vorzugsweise vom Diakon am Ambo gesungene Osterlob der Lichtfeier am Beginn der Osternacht. In ihm wird …   Deutsch Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»